Schotse whisky

Schotse whisky is al eeuwenlang populair en trekt steeds meer liefhebbers en verzamelaars. Dat is niet zo verwonderlijk, er zijn vele grote en kleine destilleerderijen van Schotse whisky met allemaal hun eigen karakter en smaak en daarnaast heeft elke destilleerderij keuze uit meerdere soorten whisky qua jaren rijping en worden er regelmatig limited editions en soms hele zeldzame whisky’s gemaakt. Afhankelijk van het proces om de whisky te maken en de rijping in verschillende vaten heb je hele rokerige Schotse whisky of juist hele lichte zoete whisky. Een gewone fles, vooral met een blend (meerdere single malt whisky’s door elkaar) is vergelijkbaar met de prijs van een normale fles drank en bijzondere flessen Schotse whisky’s kunnen oplopen tot duizenden en meer euro’s. Dit zijn vaak de whisky’s die al tientallen jaren liggen te rijpen en nu in kleine oplage worden uitgebracht.

Verzamelaars zijn vooral op zoek naar de single malt Schotse whisky’s en die kom je dan ook het meeste tegen op whiskyveilingen. Waar sommige verzamelaars de flessen kopen om uiteindelijk op een goed moment aan te breken, zijn er ook verzamelaars die bijzondere flessen whisky vooral kopen als belegging. Vooral flessen Schotse whisky die door kleine destilleerderijen zijn gemaakt kunnen flink in waarde stijgen wanneer meer liefhebbers de whisky ontdekken maar ook bijzondere uitgaven van erg lang gerijpte whisky van grotere merken of uitgaven die in kleine oplage zijn uitgebracht trekken veel verzamelaars. Zo zijn er al wat recente gelimiteerde uitgaven van bijvoorbeeld The Macallan die nadat ze uitverkocht waren heel snel in prijs zijn gestegen.

Whisky liefhebbers kijken ook vaak naar de regio waar de whisky vandaan komt. Er zijn in Schotland vijf verschillende whisky regio's, namelijk:

Speyside whisky
De Speyside whisky regio ligt in het noordoosten van Schotland, rond het gebied de Spey. Ongeveer de helft van de Schotse whisky wordt in deze omgeving gemaakt, er zijn dan ook zo’n 50 destilleerderijen waaronder een aantal bekende zoals Glenlivet en Glenfiddich en een heleboel andere whisky destilleerderijen zoals Aberlour, The Balvenie, Craigellachie, Dailuaine, Glen Moray, Linkwood en The Macallan. Een aantal van deze destilleerderijen heeft bezoekerscentra en verwelkomen publiek. Whisky liefhebbers plannen dan ook regelmatig een vakantie in deze omgeving.

Lowland whisky
De Lowland Schotse whisky’s komen uit het laagland in het zuiden van Schotland en worden gezien als de wat lichtere whisky’s. Er zijn niet veel destilleerderijen in de Lowland regio, een wat bekendere is de Auchentoshan destilleerderij. Veel van de whisky die in de Lowland regio wordt geproduceerd wordt gebruikt in blends.

Highland whisky
De Highlang whisky regio is erg uitgestrekt, het grootste gedeelte van Schotland valt hieronder. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er een grote variatie aan whisky’s is te vinden, van de wat meer frisse en lichte whisky’s tot zwaardere rokerige whisky’s. Bekende whisky destilleerderijen die onder de Highland regio vallen zijn bijvoorbeeld Ardmore, Dalmore, Glendronach en Glenmorangie. Onder de Highland whisky valt ook de Island single malts die wordt gemaakt op een aantal eilanden zoals Orkney. Hieronder vallen merken als Highland Park en Talisker.

Campbeltown whisky
Campbeltown whisky wordt gemaakt in Campbeltown op het Schotse schiereiland Kintyre. Vroeger waren er meer dan 30 whisky destilleerderijen in Campbeltown maar de meeste zijn verdwenen. Springbank is één van de weinig overgebleven destilleerderijen.

Islay whisky
Islay is een eiland in het westen van Schotland en staat al lang bekend als whisky producent. Naar verluidt maken rond 1300 Ierse monniken al whisky op Islay en ook in de eeuwen daarna wordt er veel whisky gebrouwen, eerst illegaal en later met een vergunning. Whisky’s van Islay worden geroemd om hun rokerige smaak dankzij het stoken met turf. Dit trekt veel liefhebbers en ook verzamelaars waardoor je de Islay whiskymerken regelmatig terug ziet komen op whiskyveilingen. Destilleerderijen op Islay zijn bijvoorbeeld Ardbeg, Bowmore, Bruichladdich, Bunnahabhain, Caol Ila, Kilchoman, Lagavulin en Laphroaig.

Blended Schotse whisky’s
Blended Schotse whisky’s worden samengesteld uit een aantal single malt whisky`s en worden in verhouding veel meer verkocht en gedronken dan de single malt whisky’s. Belangrijke reden hiervoor is dat dankzij het blenden het een ‘veilige’ whisky is, de smaak is met zorg samengesteld en wanneer je een fles met blended Schotse whisky koopt loop je minder risico dat de inhoud niet voldoet aan je verwachting. Als belegging worden – behalve misschien een aantal premium blends – de blended whisky’s wat minder interessant gevonden, dit juist weer vanwege de samenstelling en ook vanwege de grote aantallen flessen die worden verkocht. Op whiskyveilingen kom je in verhouding met de single malt Schotse whisky’s dan ook wat minder blends tegen. Firma’s die blended Schotse whisky maken zijn onder andere Johnnie Walker, Famous Grouse, Ballantine’s, Chivas Regal en Dewar’s.

Whisky op de veiling
Wereldwijd zijn er verschillende whiskyveilingen, zowel online als zaalveilingen. Hele zeldzame Schotse whisky’s kunnen heel veel geld opbrengen, zo is er in 2019 een fles Macallan 60-jaar gerijpte whisky geveild voor bijna 1,6 miljoen euro! Sinds 1986 hebben zes flessen uit deze batch veilingrecords gehaald, de eerste fles werd toen geveild voor ruim 6000 dollar. In 2020 werd een fles Springbank 50 jaar oud geveild voor bijna 200.000 dollar, deze whisky werd in 1919 gedestilleerd en in 1970 gebotteld. In dezelfde veiling werd ook een fles Macallan uit hetzelfde vat van het bovenstaande record geveild, dit keer voor ruim 900.000 euro. Macallan was rijk vertegenwoordigd op deze veiling en daarnaast brachten ook verschillende whisky’s van Ardberg, Bowmore, Linkwood, Talisker, Balvenie en Highland Park boven de 5000 euro per fles op.

Whisky als belegging
Omdat er liefhebbers zijn die ook de duurste Schotse whisky’s gewoon opdrinken (en er af en toe een fles sneuvelt) worden de zeldzame en oude whisky’s over langere tijd waarschijnlijk steeds zeldzamer en duurder en steeds meer speculanten kopen whisky als belegging. Zou jij een whisky kunnen kopen als belegging of is er een te grote kans dat hij een keer wordt aangebroken bij een speciale gelegenheid?

Wil je op de hoogte worden gehouden wanneer er Schotse Whisky in veiling komt? Schrijf je dan in voor de Veilingalert en vul als zoektermen de merken in waar je naar op zoek bent. Om niets te missen kun je ook alleen Whisky invullen, dan krijg je wel Whisky uit andere landen te zien. Je kunt zoveel zoektermen opgeven als je wilt en als er bij de meewerkende Nederlandse veilinghuizen een match is met je zoekterm(en) krijg je hiervan bericht.